Jump to content

Xasan Sheekh Maxamuud

Ka Wikipedia
(Waxaa laga soo toosiyay Xasan sheekh maxamuud)

Xasan Sheekh Maxamuud; Dhashay 29 Noofambar 1955) [1] waa siyaasi Soomaaliyeed oo u shaqaynayey 022. [2] Waa aasaasihii iyo guddoomiyaha xisbiga Midowga Nabadda iyo Horumarka . Waxaa loo doortay Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya 15-kii May 2022, isagoo ka guuleystay Madaxweynaha hadda talada haya ee Maxamed Cabdullaahi Maxamed . Waxa uu horay ula soo shaqeeyay Madaxweynihii 8-aad ee Soomaaliya 2012 ilaa 2017. Waxa uu ahaa nin u dhaqdhaqaaqa xuquuqda madaniga iyo siyaasadda, Xasan waxa uu hore u ahaa bare jaamacadeed iyo hormuud . [3]

Hassan Sheikh Mohamud
حسن شيخ محمود
Xasan Sheekh Maxamuud

Official portrait, 2022

Madaxwaynaha Soomaaliya ee 8aad iyo kan 10aad
Ra'iisulwasaare Maxamed Xuseen Rooble
xamze cabdi Bare
Ra'iisulwasaare cabdiweli maxamed cali
Cabdi Faraax Shirdoon
Cabdiweli Sheikh Ahmed
Cumar Cbdirashid Cali Sharmarke
Macluumaad gaar ah
Xisbi siyaasadeed Peace and Development Party (Before 2016)
Union for Peace and Development Party (2018–present)
Is guursadeen
Sahro Xasan
(undated, kala tageen)

Qamar Ali

Bishii Abriil 2013, Xasan waxa loo magacaabay Time 100, oo ah majaladda Time liiska sannadlaha ah ee 100ka qof ee ugu saamaynta badan adduunka. Dadaalkiisa ku aaddan horumarinta dib-u-heshiisiinta qaranka, tallaabooyinka la-dagaallanka musuqmaasuqa, dib-u-habaynta dhaqan-dhaqaale iyo amniga ee Soomaaliya ayaa lagu sheegay sababaha loo soo xulay. [4] Waxa uu ku dhashay Jalalaqsi, oo ah magaalo beeralay ah oo ku taal bartamaha Hiiraan ee maanta Soomaaliya, xilligii wakiilnimada, [5] [6] oo ka soo jeeda dabaqad dhexe. [7] Xasan waxa uu qabaa Qamar Cali Cumar waxa ayna u leedahay todoba caruur ah. [8]

Waxbarasho

Xasan waxa uu dugsigii hoose dhexe iyo sare ku qaatay magaaladii uu ku dhashay ee Jalalaqsi . [9] Ka dib waxa uu u soo wareegay caasimadda Soomaaliya ee Muqdisho 1978-kii, halkaas oo uu muddo saddex sano ah wax ka baranayey Jaamacaddii Ummadda Soomaaliyeed ee deegaanka. Sannadkii 1981-kii, waxa uu machad ka qaatay shahaadada koowaad ee jaamacadda ee tignoolajiyada . [10] [11]

Sannadkii 1986-kii, Xasan waxa uu u socdaalay dalka Hindiya oo uu bilaabay in uu dhigto Jaamacadda Bhopal (hadda Barkatullah University). Halkaas oo uu 1988-kii ku qaatay shahaadada mastarka ee waxbarashada farsamada. [12] Xasan sidoo kale waa ka qalin jabiyay Machadka Dhisidda Nabadda xagaaga ee Jaamacadda Bariga Mennonite ee fadhigeedu yahay Harrisonburg, Virginia . Sannadkii 2001, waxa uu dhammaystay saddex ka mid ah koorasyada degdegga ah ee SPI, isaga oo baranaya dhexdhexaadinta, bogsiinta dhaawacyada, iyo naqshadaynta tababarro udub dhexaad u ah ardayda. [13]

Xirfadda hore

Isaga oo ku jira karti-xirfadeed, Xasan waxa uu ka aqbalay jagada macalinimo iyo tabobar ee dugsiga sare ee farsamada ee Lafoole. [14] Ka dib waxa uu ku biiray Kulliyada Tababarka Farsamada ee Macalimiinta Jaamacadda Ummadda Soomaaliyeed ee ku xidhanayd 1984kii. [14] [15] 1986kii waxa uu noqday madaxa waaxda. [14]

Markii dagaalkii sokeeye uu qarxay horraantii 1990-meeyadii, Xasan wuxuu ku sugnaa Soomaaliya wuxuuna la taliye ka ahaa NGO-yo kala duwan, xafiisyada UN -ka, iyo mashaariicda nabadda iyo horumarinta. [16] Waxa uu sarkaal dhanka waxbarashada ah uga soo shaqeeyay hay’adda UNICEF ee bartamaha iyo koonfurta dalka intii u dhaxeysay 1993-kii ilaa 1995-kii. Sannadkii 1999-kii, waxa uu sidoo kale ka wada-shaqeeyay aas-aaskii Machadka Maamulka iyo Maareynta Soomaaliyeed (SIMAD) ee caasimadda. Machadku wuxuu ka dib koray Jaamacadda SIMAD, iyadoo Xasan uu ahaa hormuudka ilaa 2010. [17]

Xasan waxa uu siyaasadda Soomaaliya ku soo biiray sannadkii xigay, markii uu aasaasay Xisbiga Nabadda iyo Horumarka (PDP). [18] Xubnaha PDP waxay si wada jir ah ugu doorteen inuu noqdo guddoomiyaha xisbiga Abriil 2011, isaga oo loo igmaday inuu sii ahaado hoggaanka saddexda sano ee soo socota. [19]

Bishii Agoosto 2012, Xasan ayaa loo doortay Xildhibaan (Xildhibaan) ka tirsan Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya ee dhawaan la dhisay. [20] Ka sokow shaqada tacliinta iyo madaniga, sidoo kale waa ganacsade guul leh. [21]

Madaxweynaha Soomaaliya

Doorashooyinka

Xasan Sheekh Maxamuud oo ka hadlay xafladii caleema saarka madaxweynaha, September 2012.

10kii Sebtembar 2012, sharci-dajiyayaashu waxay doorteen Xasan Madaxweyne Soomaaliya intii lagu jiray doorashadii madaxtinimo ee dalka ka dhacday 2012 . [22] Xildhibaanada ayaa warqadahooda ku calaamadeeyay daah ka hor inta aysan ku ridin sanduuq cad oo ay ku hor-jeedaan ergooyinka ajnabiga ah iyo boqolaal Soomaali ah oo isugu jira rag iyo dumar iyadoo sidoo kale si toos ah looga daawanayay taleefishinada. Wareegii koowaad ee doorashada kadib ayaa waxaa ku soo baxay musharaxiinta ugu cadcad Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed oo helay 64 cod. Xasan ayaa kusoo xigay codad gaaraya 60-cod, waxaana kaalinta 3-aad galay ra’iisul wasaare C/weli Maxamed Cali oo helay 32 cod. [23] C/qaadir Cosoble oo kaalinta afaraad galay, Cali ayaa markii dambe doortay inuu ka haro wareegga labaad. [23] Labada musharax oo ay wehliyaan rajada kale ee ku loolamayay jagadaasi, ayaa la sheegay inay taageerayaashooda ku wargeliyeen inay taageeraan musharaxnimada Xasan. [24] Xasan ayaa wareegii ugu dambeeyay ku soo baxay guul la yaab leh, wuxuuna kaga guuleystay Axmed 71–29% (190 cod vs 79 cod). [25]

Isla markii la akhriyey natiijadii ugu dambaysay ee codbixinta, Xasan ayaa loo dhaariyey xafiiska. [26] Xildhibaanada ayaa bilaabay in ay qaadaan heesta calanka Soomaaliya, sidoo kale shacabka Muqdisho ayaa muujiyay sida ay ugu faraxsan yihiin natiijada ka soo baxday, iyagoo u arkayay in ay tahay xilli isbedel ah. [27]

Madaxweyne Xasan oo khudbad ka jeediyay soo dhaweyntiisa, ayaa u mahadceliyay guud ahaan shacabka Soomaaliyeed, baarlamaanka federaalka iyo sidoo kale xubnihii kale ee la tartamay. Sidoo kale, wuxuu sheegay inay taageerayaan dadaallada dib u dhiska dalka Soomaaliya ka socda ee colaadaha ka dambeeya, wuxuuna tilmaamay inuu diyaar u yahay inuu si dhow ula shaqeeyo beesha caalamka. [28]

Madaxweyne Maxamuud oo la hadlayay wariye Cabdiraxmaan Yabarow .

Sidoo kale, Sheekh Shariif ayaa ugu hambalyeeyay Xasan guusha uu gaaray, wuxuuna ballan-qaaday inuu la shaqeyn doono madaxda cusub ee dowladda. [29] Ra’iisul Wasaare Cali ayaa ku tilmaamay in doorashadan ay tahay mid bilow u ah siyaasadda Soomaaliya. [30] C/raxmaan Maxamuud Faroole, Madaxweynaha maamul-goboleedka Puntland ee Waqooyi Bari Soomaaliya, ayaa sidoo kale u mahad-celiyay Xasan, shacabka Soomaaliyeed iyo dhammaan intii ay khusaysay geeddi-socodkii siyaasadeed ee Roadmap-ka, kaasoo ugu dambayntii horseeday in la qabto doorashada madaxweynaha, lagana baxo KMG-nimada. muddo. [29]

Magacaabista Xasan waa laga soo dhaweeyay dhammaan caalamka. Ergeyga Gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya Augustine Mahiga ayaa bayaan uu soo saaray ku tilmaamay doorashada “tallaabo weyn oo hore loogu qaaday waddada nabadda iyo barwaaqada[. . . ] Soomaaliya waxay cadaysay kuwa shakiyey inay khaldan yihiin waxayna farriin xooggan oo horumar ah u dirtay Afrika oo dhan iyo runtii adduunka oo dhan." Sidoo kale, guddiga Midowga Afrika ee Soomaaliya ayaa bogaadiyay doorashadan, waxayna ballan-qaadeen inay taageerayaan hoggaanka cusub. [31] Ra'iisul wasaaraha Britain David Cameron iyo madaxa siyaasadda arrimaha dibadda ee Midowga Yurub Catherine Ashton ayaa iyaguna hambalyo u diray, iyagoo ku celceliyay dareenka guud ee ah in doorashadu ay ka dhigan tahay guul la taaban karo. [32] Dowladda Mareykanka ayaa dhankeeda war saxaafadeed ay soo saartay waxay ugu hambalyeysay Xasan, taasoo ay ku tilmaantay inay tahay tallaabo muhiim ah oo u soo hoyatay shacabka Soomaaliyeed, iyo horumar muhiim ah oo loo qaaday dhismaha dowlad matasha. Sidoo kale waxaa ay ku boorisay madaxda Soomaaliya in ay sii xoojiyaan howshan, waxaana ay ballan qaaday in ay sii wadayaan la shaqeynta dowladda Soomaaliya. [33] Sidoo kale, Madaxweyne Sheikh Khalifa bin Zayed Al Nahyan ee dalka Isutagga Imaaraadka Carabta ayaa dhambaal hambalyo ah u diray madaxa cusub ee Soomaaliya, sidoo kale Madaxweyne ku xigeenka iyo Ra’iisul Wasaaraha Imaaraadka Sheikh Mohammed bin Rashid Al Maktoum ayaa sidoo kale dhambaal hambalyo ah u diray madaxweynaha cusub ee Soomaaliya. Amiirka Abu Dhabi Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan . [34] Sidoo kale Madaxweynaha Masar Maxamed Mursi ayaa khadka taleefanka kula xiriiray Maxamuud ugu hambalyeeyay guusha uu gaaray, wuxuuna u rajeeyay inuu ku guuleysto dib u heshiisiinta qaran iyo dadaallada nabadeed. [35]

16-kii September 2012, Xasan ayaa si rasmi ah loogu caleema-saaray xilka Madaxweynaha Soomaaliya, iyadoo ay ka soo qeybgaleen madax iyo madax kala duwan oo ajnabi ah. Ergeyga Gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya Mahiga ayaa ku tilmaamay xilligan in ay tahay bilowga “Waa cusub” oo qarankani leeyahay iyo sidoo kale gabagabada xilliga KMG ah. [36]

16-kii May 2022, Xasan Sheekh Maxamuud ayaa mar kale dib u helay awoodda madaxweynenimo, kaddib markii uu kaga guuleystay doorashadii uu kaga adkaaday madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo. [37] Madaxweynaha la doortay ayaa wacad ku maray inuu soo celin doono xasiloonidii Soomaaliya. [38]

6dii Oktoobar 2012, Xasan ayaa Ra'iisul Wasaaraha cusub ee Soomaaliya u magacaabay Cabdi Faarax Shirdoon oo ku cusub siyaasadda. [39] 4tii Noofambar 2012, Shirdoon wuxuu magacaabay gole wasiiro cusub, [40] kaas oo markii dambe ay ansixiyeen sharci-dejinta 13 Noofambar 2012. [41]

15kii Juun 2022, Xasan ayaa Xamza Cabdi Barre u magacaabay Ra'iisul Wasaaraha Soomaaliya. [42]

Weerar la beegsaday

12-kii Sebtembar 2012, xilli Xasan uu Muqdisho kula kulmayay wufuud ajnabi ah, laba qof oo is qarxiyay iyo labo dabley ah oo ku labisnaa dareeska dowladda ayaa isku dayay inay weeraraan Hotel Jazeera oo ay ku shirayeen mudanayaasha. Waxaa lagu soo warramayaa in ay jiraan ku dhawaad 10 qof oo dhaawac ah, oo ay ku jiraan saddex ka mid ah ciidamada nabadsugidda Soomaaliya, mid ka mid ah ciidamada nabad ilaalinta Midowga Afrika iyo kooxihii weerarka geystay. [43] Ma jiro wax khasaare ah oo ka soo gaaray mas’uuliyiintii shirka isugu timid oo uu ku jiro Wasiirka Arrimaha Dibadda Kenya Sam Ongeri . [44] Xasan oo aad mooddo in aanu ka niyad jabin dhacdooyinkaas, waxa uu hadalkiisa sii wataa oo ka hor inta aanu saxafada iyo saraakiisha ajaanibka ahi hadalkiisii sii wataa, waxa uu yidhi “Waxyaabaha hadda dibadda ka dhacaya in muddo ah ayay sii socon doonaan, laakiin waxaan hubaa oo aan ku kalsoonahay in ay tahay waxyaalihii ugu dambeeyay ee dhacaya. halkan Soomaaliya[. . . ] Waxaan marar badan maqalnay dhacdooyinkan oo kale, laakiin tani waa kiis gaar ah. Ma aanan maqlin labadii bilood ee la soo dhaafay xitaa." [45] Waxa uu intaasi ku daray “Marka hore waxaan wax ka qaban doonaa arrimaha amniga. Mudnaanta koowaad waa amniga iyo mudnaanta laba iyo mudnaanta lambarka saddexaad." [46] Kooxda Al-Shabaab ayaa markii dambe sheegatay mas’uuliyadda weeraradaasi. Sida ay sheegeen saraakiil ka tirsan dowladda Soomaaliya, ciidamada Midowga Afrika ayaa la wareegay mas’uuliyadda ammaanka Xasan, iyadoo la bilaabayo baaritaanno la xiriira shilalka dhacay. [43]

3-dii Sebtembar 2013, qarax miino oo wadada dhinaceeda lagu aasay ayaa lala eegtay kolonyo uu la socday Xasan oo ku sugnaa magaalada Marka . Hal askari oo ka tirsan ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa ku dhaawacmay qaraxa, balse Xasan waxba ma soo gaarin, waxaana uu sii watay halkii uu u socday. Al-Shabaab ayaa markii dambe sheegatay mas’uuliyadda qaraxa. C/raxmaan Cumar Cismaan, Afhayeenka Madaxweynaha, ayaa ku gacan seyray hadalka kooxdaasi oo uu ku tilmaamay mid dacaayad ah, taasi oo muujineysa in kolonyada Xasan uu la socday aan la bar tilmaameedsan, isla-markaana aan la hubin waxa laga yaabo inay ku dhaceen kolonyo hore. [47]

7-October 2015, rag hubeysan oo ka tirsan Al-Shabaab ayaa weerar gaadmo ah ku dilay Dr Liibaan Cismaan oo uu adeer u ahaa Xasan iyo nin kale xilli gaarigoodu uu marayay xaafadda Wadajir ee magaalada caasimadda ah ee Muqdisho . [48]

Fadeexad

Lunsiga Hantida Qaranka

Warbixin 2013 ay soo saareen baarayaal ka tirsan Qaramada Midoobay ayaa lagu sheegay in shaqsiyaad ka tirsan dowladdii Xasan ay bangiga dhexe ee Soomaaliya u isticmaali jireen “slush fund” shaqsi ahaan, iyadoo celcelis ahaan 80 boqolkiiba lacagta lagala baxay arrimo gaar ah. Madaxtooyada iyo guddoomiyihii bangiga dhexe ee xilligaas cabdisalaan cumar ayaa si adag u beeniyey eedeymahaas. Kooxda Monitoring Group waxay qeexday nidaamka lacag-bixinta "fadlan" ee Baanka ee la siinayo shaqsiyaad gaar ah ama mas'uuliyiin dowladeed oo dano gaar ah lagu leeyahay, taasoo kooxdu ay sannadkii 2011-kii ku heshay 87 boqolkiiba dhammaan lacagaha lagala baxay 2012-kii ilaa 76 boqolkiiba. Tirooyinkaas ayaa hoos u dhacay 72 boqolkiiba ka dib markii la dhisay Dowladda Federaalka. Kooxdu waxay dib u eegis ku samaysay xisaabaadka Bankiga tan iyo warbixintii hore waxayna ku qiyaastay in heerka "fadlan" lacagaha la siiyo shaqsiyaadka ka socda Bankiga ay weli tahay inta u dhaxaysa 70 iyo 75 boqolkiiba. Si kastaba ha ahaatee, waxaa xusid mudan, ka dib markii la daabacay warbixintii hore ee kooxda bishii Luulyo 2013, dhammaan magacyada shakhsiyaadka lacag-bixinta ee xisaabaadka Bankiga ayaa lagu beddelay lambarro calaamadeysan si loo qariyo aqoonsiga dadka qaata. Ma cadda cidda haysa liiska koodka sare ee magacyada ee ka soo horjeeda tirooyinka. [49]

Shisheeye haystey hantidii Qaranka

Kooxda UN Monitoring Group ayaa heshay caddaymo dukumeenti ah oo muujinaya in shaqsiyaadka ku dhow dhow madaxtooyada ay maleegayaan in ay si gaar ah ula wareegaan hantida dibeda laga soo celiyay, kuwaas oo ay tahay in ay hoos yimaadaan bangiga dhexe marka uu soo kabsado. Dadaalkan ayaa la fuliyay iyadoo la tixraacayo qandaraas bishii Luulyo 2013 ay wada saxiixdeen Dowladda Federaalka iyo Sharikadaha Mareykanka ee Shulman, Rogers, Gandal, Pordy iyo Ecker, PA, waxayna keentay in Yussur Abrar ay iska casisho Guddoomiyaha Bankiga. [50]

Khatar dil ah oo ku socota Guddoomiyaha Bankiga Dhexe

Warbixinta Qaramada Midoobay ee 2014 ayaa sheegtay in isku dayo lagu doonayay in lagu xado hantida la fashiliyay kadib markii gudoomiyihii hore ee bangiga dhexe Yussur Abraar ay ka hor timid shuruudaha Shulman Rogers. Abrar ayaa shaqada ka tagtay todoba usbuuc ka dib. Ficilkeedu waxa uu dhaliyay baadhis caalami ah oo markii danbe awood u siisay ku-xigeenku in uu ilaaliyo qaar ka mid ah hantida la helay. Warbixinta, ayaa si kastaba ha ahaatee, ku eedaysay inuu weli jiro "qaab-dhismeed sir ah oo wax-is-daba-marin ah," oo ay ku lug leeyihiin Xasan, wasiirkii hore ee arrimaha dibadda Fawziya Yusuf Adam, Shulman Rogers iyo sidoo kale Muuse Xaaji Maxamed Ganjab iyo C/casiis Xasan Giyaajo Amalo. Warbixintu waxay sheegtay in Ganjab iyo Amalo, oo si adag u beeniyey eedeymahaas, ay la taliyeyaal dowladeed iyo sidoo kale fududeeye u ahaa Shulman Rogers. Sida warbixinta lagu sheegay, Abraar oo ah gudoomiyihii hore ayaa loo magacaabay qeyb ka mid ah in ay ka faa’ideysato xirfadeeda bangiyada si ay u hesho akoonadeeda bangi ee furan kuwaas oo ujeedadoodu ay ahayd in ay leexsadaan hantida dadweynaha ka dib markii gudoomiyihii hore ee xilka looga qaaday warbixin ay Qaramada Midoobay horay u soo saartay. [51]

"Laga soo bilaabo markii la ii magacaabay," ayay ku tiri warqadeeda iscasilaada, "waxaa si isdaba joog ah la ii waydiinayay in aan cunaqabateeyo heshiisyada iyo wax kala iibsiga oo ka hor imaanaya qiyamkeyga shakhsi ahaaneed, xadgudubna ku ah mas'uuliyadda ammaan ee aan u hayo dadka Soomaaliyeed ee ah madaxa hay'adda lacagta qaranka. " [52]

Abrar ayaa ugu dambayntii go’aansatay in ay dalka ka dhoofto oo ay aado Imaaraadka Carabta iyada oo ku marmarsiyoonaysa in ay saxeexday akoonka Dubai oo ay ujeeddadeedu ahayd in ay ku shubato lacagaha la leexsado iyo kaalmooyinka kale ee labada dhinac ah iyada oo aan laga maamulin bangiga dhexe. [53]

Hubkii XDS oo loo weeciyay Al-Shabaab

Kooxda UN Monitoring Group ayaa heshay cadeymo muujinaya in Muuse Xaaji Maxamed “Ganjab” oo la taliye u ahaa Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, isla markaana ka soo jeeda beeshiisa Abgaal/Waesle uu ku lug leeyahay in Al-Shabaab uu hub u faafiyo. ciidamada kale ee ka baxsan ciidanka. [54]

Weecinta dakhliga Dekedda Muqdisho\

Khubarada Qaramada Midoobay ayaa sheegay in wax soo saarka dekadda Soomaaliya ay wali ku sii jiraan wax isdaba marin iyo musuq maasuq iyo in la leexiyo lacagaha laga qaado dekadda Muqdisho oo ah isha ugu muhiimsan ee dowladda. Waxay sheegtay in celceliska bishii ee "ugu yaraan" boqolkiiba 33 ee khidmadaha dekedda aan la xisaabin karin. Kooxda dabagalka ayaa ku qiyaastay in ugu yaraan 30 ilaa 35 boqolkiiba dakhliga dekedda aan la xisaabin karin, taas oo inta badan sii socota heerka leexinta ee sannadkii hore. [55]

Siyaasadda gudaha

Fududeynta cunaqabateynta hubka

Markii ay xilka la wareegeen, Xasan iyo Golihiisa Wasiirada waxay dib u bilaabeen dadaallada ay wadeen Soomaalida iyo daneeyayaasha caalamiga ah si loo soo afjaro cunaqabateynta hubka ee Qaramada Midoobay saarneyd 21-kii sano ee la soo dhaafay, [56] oo ah go’doominta hubka ugu da’da weyn caalamka. [57] Golaha Ammaanku waxa uu mamnuucistaas soo rogay 1992-kii, wax yar ka dib markii ay bilowdeen dagaalladii sokeeye iyo ridistii taliskii Siyaad Barre, si loo joojiyo qulqulka hubka ee kooxaha malleeshiyada ah. [56] Ugu dambayntii burintii cunaqabataynta ayaa ka mid ahayd ujeedooyinka mustaqbalka ee saxiixayaasha geedi socodka siyaasadda ku meel gaarka ah ee Roadmap-ka 2011-2012. [58] Dowladda Xasan, Falanqeeyayaasha Amniga Somalia iyo Khubarada Milliteriga ayaa ku dooday in haddii la qaado Xayiraadda Hubka lagu soo iibinayo ay fududeyn doonto isku-dayga Madaxda Somalia ee lagu xoojinayo Ciidamada Qalabka Sida ee Somalia, isla markaana si hufan loo qalabayn doono Milliteriga si loo baabi’iyo haraadiga Kooxaha Islaamiyiinta. [59] Mareykanka, [56] Midowga Afrika, [59] Jaamacadda Carabta, [60] iyo IGAD ayaa dhamaantood taageeray soo jeedinta. [61] Bishii Maarso 2013, Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay Ban Ki-Moon ayaa sidoo kale ku boorriyay xubnaha Golaha Ammaanka inay u codeeyaan in cunaqabateynta laga saaro si ay gacan uga geystaan mas'uuliyiinta Soomaaliya inay xoojiyaan hannaankooda amniga iyo inay xoojiyaan guulaha milateri. [62]

In kasta oo Britain iyo Faransiiska la sheegay in ay ka walaacsan yihiin kordhinta tirada guud ee hubka ee soo galaya Soomaaliya, haddana madaxda UK waxay bilaabeen diyaarinta qaraar lagu khafiifinayo cunaqabataynta hubka ee ay dawladda Soomaaliya soo iibsanayso muddo sannad ah. [63] Qaraarka qabyada ah waxa uu u baahan yahay in maamulada Soomaaliya ama kuwa dowladda ee keenaya agabka ciidan ay la socodsiiyaan golaha “ugu yaraan shan maalmood ka hor marka la keeno hub iyo qalab ciidan[...] meesha lagu dhalo ee Soomaaliya." Intaa waxa dheer, soo jeedintu waxa ay faraysaa in dawladda Soomaaliya ay si joogto ah u bixiso warar ku saabsan xaaladda dhismeed ee ciidanka, iyo sidoo kale macluumaadka kaabayaasha jira iyo hab-maamuuska loo dejiyay si loo hubiyo in hubka si badbaado leh loo gaadhsiiyo, kaydintiisa iyo dayactirkiisa. [64]

Kulan ay yeesheen 6-dii March 2013, 15-ka xubnood ee golaha ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa si aqlabiyad leh ku ansixiyay qaraarka tirsigiisu yahay 2093 ee lagu hakinayo cunaqabateynta hubka ee saaran Soomaaliya muddo hal sano ah. Ansixinta ayaa si rasmi ah u qaadaysa xayiraadda wax iibsiga ee hubka fudud, laakiin waxay haysaa xaddidaadyo gaar ah oo ku saabsan soo iibinta hubka culculus sida gantaalada hawada-ilaa-hawo, kuwa fudfudud iyo madfacyada. [65]

Bishii Janaayo 2014, shir madaxeedkii Midowga Afrika ee Addis Ababa, Xasan wuxuu codsaday in Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay loo kordhiyo waqtiga hubka wax iibsiga ee Soomaaliya. Wuxuu tilmaamay in ciidamada difaaca Soomaaliya ay u baahan yihiin qalab ciidan iyo hub wanaagsan si ay si hufan ula dagaalamaan maleeshiyaadka. [66] 5-tii Maarso 2014, Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa si aqlabiyad leh ugu codeeyay in la kordhiyo qayb ka mid ah khafiifinta cunaqabateynta hubka ee Soomaaliya ilaa 25ka Oktoobar ee sanadka. [67]

Dib u heshiisiin qaran

Bishii Abriil 2013, Xasan waxa uu dib u bilaabay wada-hadalladii dib-u-heshiisiinta qaranka ee dawladda dhexe ee Muqdisho iyo maamulka Hargeysa . Shirkan oo ay soo qaban qaabisay dawladda Turkiga ee Ankara ayaa lagu soo gebagebeeyey heshiis ay ku wada saxeexdeen Xasan iyo Axmed Maxamuud Siilaanyo oo ah madaxweynaha gooni-u-goosadka ah ee Somaliland ee Waqooyi-galbeed, iyagoo ku heshiiyey in si cadaalad ah loo qoondeeyo Somaliland qaybteeda ka mid ah deeqaha horumarineed ee loo qoondeeyey Soomaaliya guud ahaan. iyo in amniga laga wada shaqeeyo. [68]

Bishii Agoosto 2013, dowladda federaalka Soomaaliya ayaa heshiis dib u heshiisiin qaran kula saxiixday Addis Ababa maamulka ismaamulka Jubaland ee fadhigiisu yahay koonfurta Soomaaliya. Heshiiskan oo uu ku taageeray wasiiru-dawlaha madaxtooyada ee dawladda Faderaalka Faarax Cabdulqaadir oo ka wakiil ah Xasan, ayaa waxa dhexdhexaadin ka ahaa wasaaradda arrimaha dibadda ee Itoobiya, waxana uu yimid ka dib wada-hadallo laba geesood ah oo daba dheeraaday. Qodobada heshiiskan ayaa dhigaya in muddo labo sano ah Jubaland uu maamulo maamulka KMG ah ee Jubba, waxaana hoggaaminaya madaxweynaha hadda talada haya ee Axmed Maxamed Islaam (Madoobe). Madaxweynaha gobolka ayaa noqon doona guddoomiyaha golaha fulinta ee cusub, kaas oo uu u magacaabi doono saddex ku xigeen. Maamulka dekedda iyo garoonka diyaaradaha ee magaalada Kismaayo ayaa sidoo kale lagu wareejin doonaa dowladda Federaalka muddo lix bilood ah ka dib, waxaana dakhliga iyo dhaqaalaha ka soo xarooda kaabayaashan loo qoondayn doonaa adeegyada adeegyada iyo amniga Jubbaland iyo sidoo kale horumarinta hay’adaha dowladda ee deegaanka. Sidoo kale, heshiiska ayaa waxaa ka mid ah in la isku dhafo ciidamada milateriga Jubaland ee hoos taga taliska dhexe ee ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed, waxaana heshiiskan uu dhigayaa in maamulka KMG ah ee Jubba uu ka amar qaato booliiska gobolka. [69] [70] Ergeyga Gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya Nicholas Kay ayaa bogaadiyay heshiiska “horumar furaya albaabka mustaqbal wanaagsan ee Soomaaliya,” [71] oo ay goobjoog ka ahaayeen wakiillada AUC, UN, EU iyo IGAD. [70]

Bishii Febraayo 2015, Xasan ayaa guddoomiyey shirka madasha wadatashiga oo saddex maalmood ka socday Muqdisho oo uu la qaatay madaxweyneyaasha Cabdiweli Maxamed Cali, Axmed Maxamed Islaam iyo Shariif Xasan Sheekh Aadan oo ka kala socday maamul goboleedyada Puntland, Jubaland iyo Koonfur Galbeed, siday u kala horreeyaan. Sida ku cad qodobka Hiigsiga Cusub ee Soomaaliya, Xasan ayaa kulamo kale oo dib u heshiisiin qaran kula yeeshay Garoowe bilihii April iyo May ee sanadkan. [72] Mas’uuliyiintan ayaa Garoowe ku kala saxiixday heshiis ka kooban 7 qodob oo ogolaanaya in 3,000 oo askari oo ka socda Puntland si deg deg ah loo geeyo ciidamada Qaranka Soomaaliya. [73] Sidoo kale waxaa la isku raacay in ciidamada ka socda dowlad goboleedyada kale lagu biiriyo ciidamada XDS. [74]

Codka kalsoonida

Bishii Nofeembar 2013, Xasan ayaa ka codsaday ra'iisul wasaare Cabdi Faarax Shirdoon inuu iska casilo xilka isagoo sabab uga dhigay in Shirdoon uu yahay mid aan wax-qabad ku lahayn shaqada. Xasan ayaa la sheegay inuu ku dhaqmayay talada Wasiiru Dowlaha Madaxtooyada Faarax Cabdulqaadir. [75] 12-kii November 2013, Shirdoon waxa uu xaqiijiyay in uu jiro khilaaf u dhaxeeya isaga iyo madaxweynaha, balse waxa uu tilmaamay in khilaafka uu ahaa mid dastuuri ah oo uusan ahayn mid siyaasadeed. Waxa uu sidoo kale sheegay in arrintaasi ay tahay in baarlamaanka lagu dhameeyo. [76] Sida uu sheegay Xildhibaan Maxamed Cabdi Yuusuf, khilaafka Xasan iyo Shirdoon ayaa salka ku hayay habka dastuuriga ah iyo cidda ugu dambeyn lagu soo dhisayo Golaha Wasiirada. [77]

24-kii November 2013, 168 mudane oo uu horkacayo guddoomiyihii hore ee baarlamaanka DFKMG, Shariif Xasan Sheekh Aadan ayaa taageeray dukumeenti loo gudbiyay baarlamaanka, kaasoo qeexaya mooshin ka dhan ah maamulka Ra’iisul Wasaare Shirdoon. [78] [79] Codka kalsoonida baarlamaanka ayaa markii dambe loo qaaday Shirdoon 2 December 2013. Guddoomiyaha baarlamaanka Maxamed Cismaan Jawaari ayaa intaa kadib ku dhawaaqay in 184 mudane oo ka mid ah mudanayaasha hadda fadhiyay ay diideen Shirdoon, halka 65 xildhibaan ay u codeeyeen in la sii hayo. [80] December 5, 2013, Shirdoon wuxuu soo saaray qoraal uu ku xaqiijinayo in isaga iyo Golihiisa Wasiirada ay aqbaleen go'aanka sharci dejinta. [81] Ergeyga Gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya Nicholas Kay ayaa ammaanay Ra’iisul Wasaaraha xilka ka degaya, isagoo xusay in Shirdoon uu ku dadaalay horumarinta kobaca iyo horumarka, isla markaana uu ahaa maamule muhiim ah oo ka mid ah hirgelinta Hiigsiga Cusub ee Soomaaliya iyo saaxiibada caalamka. Sidoo kale waxa uu ku bogaadiyay Xildhibaanada in ay u hogaansameen xeer hoosaadka inta ay socoto codeynta, waxa uuna balan qaaday in uu si hufan ula shaqeyn doono maamulka xilka kala wareegaya. [82]

12-kii December 2013, Xasan ayaa ra’iisul wasaare u magacaabay rug-caddaa dhaqaaleyahan Cabdiweli Sheekh Axmed . [83]

Maamulka G/Banaadir iyo Taliyaha Ciidanka Asluubta

Bishii February–Maarso 2014, Xasan waxa uu bilaabay dib u habeyn uu ku sameeyay Taliyaha Ciidanka Asluubta iyo Maamulka Gobolka Banaadir si ay u xoojiyaan hoggaankooda sare. [84] 27-February-2014 ayuu wareegto madaxweyne ku magacaabay guddoomiyihii hore ee maxkamadda ciidamada qalabka sida Xasan Maxamed Xuseen Muungaab oo loo magacaabay Duqa Muqdisho iyo Guddoomiyaha Gobolka Banaadir . Qeyb ka mid ah dadaallada lagu adkeynayo amniga dowladda hoose, magacaabista ayaa timid kadib wadatashiyo uu la sameeyay ra’iisul wasaare Cabdiweli Sheekh Axmed iyo wasiirka arrimaha gudaha Cabdullaahi Goodax Barre . Muungaab ayaa xilka duqa magaalada ku bedelay Maxamed Nuur (Tarsan). [85] Isla bishaas, Madaxweyne Maxamuud waxa uu sidoo kale beddelay Kamaal Daahir Xasan “Guutaale” oo ahaa Taliyaha Ciidanka Asluubta. Wareegto ka soo baxday Xafiiska Madaxweyne Xasan oo 10-kii bishii March uu xilka uga qaaday Xoghayihii Guud ee Maamulka Gobolka Banaadir C/kaafi Xasan iyo sidoo kale Guddoomiye ku xigeenada Gobolka Banaadir Cali Iikar Guure iyo Warsame Maxamed Axmed “Joodax”. Xasan ayaa isku shaandheyn ku sameeyay Guddoomiye ku xigeenka cusub ee maamulka G/Banaadir, waxaana xilkaas loo magacaabay G/Sare Xasan. [84]

Waxqabadyada horumarinta dhalinyarada

Bishii Ogosto 2014-kii, markii uu dhacay shirkii Mareykanka iyo Afrika ee Washington, DC, Xasan wuxuu ku dhawaaqay dhowr mashruuc oo horumarineed oo cusub oo loogu talagalay dhalinyarada Soomaaliyeed. Shirkan ayaa ahaa kii ugu balaarnaa ee noociisa ah oo uu qabto maamul ka tirsan dowladda Mareykanka, waxaana ka soo qeyb galay madaxda dalalka Afrika oo dhan. Hindisaha cusub ee dhalinyarada ee ay dawladda Faderaalka Soomaaliya u qorshaysan tahay in ay fuliso, Xasan waxa uu tilmaamay in qaab-dhismeed awood-siinta dhalinyarada la siin doono mudnaan gaar ah, isla markaana ay ka qayb-qaadan doonaan sharciyo iyo siyaasado. Nidaam aqoonsi jaamacadeed, barnaamij shaqo abuurka, iyo ganacsiga dhalinyarada ayaa sidoo kale la horumarin doonaa. Intaa waxaa dheer, matalaadda dhalinyarada deegaanka iyo gobolka ee hawlaha madaniga, siyaasadda iyo dawladda waa la horumarin doonaa. Si taas loo gaaro, laba La-taliye Dhalinyaro ah ayaa loo magacaabi doonaa Xafiiska Madaxweynaha, da'da ugu yar ee mas'uuliyiinta mustaqbalka ayaa hoos loo dhigi doonaa 18. Hoggaanka beerta qaranka ee ugu horreeya ee Soomaaliya ayaa sidoo kale loo xilsaari doonaa maareeyayaasha da'da yar si loo xoojiyo ilaalinta deegaanka iyo fursadaha dalxiiska ee suurtagalka ah. Meelaha xeebaha ah, waxaa laga abuuri lahaa shaqooyin ku saabsan maareynta nidaamka deegaanka badda iyo kalluumeysi waara. Fursado dheeraad ah ayaa lagu heli karaa iyada oo la adeegsanayo fibre optics iyo 3G . Dowladda federaalku sidoo kale waxay taageeri doontaa dhismaha Golaha Filimada Soomaaliyeed. Sida uu sheegay Xasan, wafdiga dowladda federaalka Soomaaliya ayaa lagu wadaa in ay la kulmaan saaxiibadeeda Mareykanka, si ay uga wadahadlaan sidii loo horumarin lahaa kobaca dhaqaalaha iyo maalgashiga Soomaaliya, iyadoo ujeedadu tahay abuurista fursado cusub, awood siinta dhalinyarada, iyo xoojinta xiriirka labada dal. [86]

Codka kalsoonida ee labaad

October – November 2014, khilaaf ayaa soo kala dhex galay Xasan iyo Ra’iisul Wasaaraha cusub Cabdiweli Sheekh Axmed, kaasoo salka ku haya isku shaandheyn uu Axmed ku sameeyay Golaha Wasiirada. 25-kii October, ayuu Ra’iisul Wasaare Axmed u wareejiyay Wasiirkii hore ee Cadaaladda iyo Arrimaha Dastuurka Faarax Sh. Cabdulqaadir Maxamed, Xubin ka tirsan Xisbiga Nabadda iyo Horumarka, ahaana wasiir ku xigeenkii hore ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda Mahad Maxamed Salaad, iyo xubno kale oo muhiim ah oo Xasan ka tirsan oo xilal kale ka haya Golaha Wasiirada. [87] [88] Xasan ayaa isla markiiba soo saaray qoraal uu ku sheegay in aanay waxba ka jirin isku shaandhaynta golaha wasiiradda, isagoo ku dooday in aan lagala tashan arrintaas. Waxa uu sidoo kale ku amray dhammaan Wasiirada la bedelay inay sii wataan howlahooda caadiga ah. [89]

27kii Oktoobar, Ergeyga Gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya Nicholas Kay ayaa Xasan iyo Axmed kula kulmay xarunta Villa Soomaaliya isku daygii uu ku doonayay inuu heshiis ku dhex dhigo labada mas’uul oo aan lagu guuleysan. Wasiirka Warfaafinta Puntland C/weli Xirsi Cabdulle ayaa sidoo kale soo jeediyay in khilaafka jira lagu dhameeyo qaab dastuuri ah, wuxuuna caddeeyay in maamul goboleedka Puntland uu diyaar u yahay inuu dhex dhexaadiyo labada mas’uul ee federaalka ah, wuxuuna ugu baaqay wakiilada beesha caalamka inay sidaas oo kale sameeyaan. [90] Sidoo kale, Guddoomiyaha Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya Maxamed Cismaan Jawaari ayaa tilmaamay inuu ku kalsoon yahay in khilaafka jira lagu xalin karo qaab sharci ah. [91]

Horraantii Nofembar, danjiraha Qaramada Midoobay Kay iyo wakiillada Midowga Yurub Alexander Rondos iyo Michele Cervone waxay soo saareen war-saxaafadeedyo kala duwan oo ay ku booriyeen Xasan iyo Axmed inay dhinac iska dhigaan khilaafaadkooda si loo gaaro danta guud ee bulshada, taa beddelkeedana ay sii wadaan ka shaqeynta himilooyinka ku cad Hiigsiga 2016-ka. Kay waxa uu sidoo kale walaac ka muujiyay suurtagalnimada in cod lagu kala gato codka kalsoonida baarlamaanka, waxa uuna tilmaamay in carqalad kasta oo siyaasadeed oo noocaas ah ay u gudbin doonaan golaha ammaanka ee Qaramada Midoobay. Sidoo kale, Rondos iyo Cervone iyaga oo ku jira awoodooda daneeyayaasha maaliyadeed ahaan waxay ku booriyeen Xildhibaanada Federaalka inay u hoggaansamaan hab-maamuuska sharci-dejinta. [92] [93] 3-dii Nofembar, Madaxweyne Maxamuud ayaa soo saaray bayaan uu beesha caalamka ugu xaqiijiyey in maamulkiisa uu sii wadi doono ballan-qaadka ku aaddan hirgelinta Hiigsiga 2016-ka. Waxa uu sidoo kale ugu baaqay saaxiibada shisheeye in ay ixtiraamaan madax-banaanida Soomaaliya oo ay ogolaadaan in hannaanka sharci-dejinta uu u socdo si dastuuri ah. [94] 4tii Nofembar, intii lagu guda jiray kalfadhiga gaarka ah ee baarlamaanka, dhowr xildhibaan oo federaal ah ayaa niyad jab ka muujiyay hadalka Danjire Kay, iyagoo weydiistay inuu raali gelin ka bixiyo ama uu xilka ka tago. [95] [96] Xildhibaano kale oo ka soo jeeda Puntland ayaa taageeray war-saxaafadeedka Kay, kaasoo ku nuuxnuuxsaday sii wadida dowladnimada iyo midnimada. [97]

Xasan iyo Axmed ayaa si isku mid ah u bilaabay la tashiyo ay la yeelanayaan Xildhibaanada kala duwan ee Federaalka si ay taageero ugu helaan ka hor inta aan la helin codka kalsoonida. [98] 6-dii Nofembar, Ergeyga Gaarka ah ee IGAD u qaabilsan Soomaaliya Danjire Cabdi Afey ayaa la kulmay labada hoggaamiye si ay isugu dayaan in ay heshiis u gaaraan, waxaana uu sidoo kale la hadlay Guddoomiyaha Baarlamaanka Jawaari. [99] Intaa waxaa dheer, in ku dhow 100 mudane ayaa isla markaa mooshin kalsooni kala noqosho ah ka gudbiyay ra'iisul wasaare Axmed. Inkastoo Guddoomiyaha Baarlamaanka Federaalka ah ee Jawaari uu soo gaaray mooshinka, haddana lama cayimin xilliga uu go’aan ka gaari doono golaha sharci dejinta. [100]

9kii Nofembar, Guddoomiyaha Baarlamaanka Federaalka Jawaari iyo wakiilada beesha caalamka ayaa bilaabay dadaallo dhex dhexaadin ah oo gooni gooni ah, isku daygii ugu dambeeyay ee lagu doonayay in lagu xaliyo khilaafka Xasan iyo Axmed. [101] Dowladda Masar ayaa sidoo kale ku baaqday shir deg deg ah oo ay isugu yimaadaan Guddiga Soomaaliya ee Jaamacadda Carabta si ay gacan uga geystaan wada-hadallada dib u heshiisiinta. [102] 10kii Nofembar, Waaxda Arrimaha Dibadda ee Mareykanka ayaa soo saartay bayaan sidoo kale tilmaamaya in codka kalsoonida baarlamaanka ay noqon doonto mid aan wax tar lahayn. Waxay taasi bedelkeeda ku boorisay Madaxda Dowladda Federalka Somaliya inay midoobaan, waxayna u soo jeedisay Madaxda Mareykanka inaysan ka qaybgelin shirka Copenhagen ee looga hadlaayo Hiigsiga cusub ee Somaliya, ilaa iyo inta Madaxda DFS ay kala qeybsan yihiin. [103]

11kii Nofembar, sharci-dajiyayaal ayaa ku kulmay baarlamaanka si ay uga doodaan mooshinka kalsooni kala noqoshada. Taageerayaashii Axmed ayaa intaa ka dib bilaabay in ay buuq sameeyaan, iyaga oo si hufan u diidaya dood kasta. Sidaas darteed, guddoomiyaha baarlamaanka federaalka Jawaari ayaa si aan la cayimin u hakiyay fadhiga. [104]

11kii Nofembar, afhayeen u hadlay Xafiiska Arrimaha Dibadda & Barwaaqo-sooranka ee UK ayaa mar kale ku celiyay baaqii beesha caalamka ee ahaa in dhammaan dhinacyada Soomaalida ay dhinac iska dhigaan khilaafaadkooda, ixtiraamaan hab-maamuuska baarlamaanka, ayna ka wada shaqeeyaan wanaagga weyn. [105] Isqabqabsiga siyaasadeed awgood, dawladda Denmark waxay sidoo kale joojisay kulan la qorsheeyay in uu magaalada Copenhagen ku dhex maro Xasan iyo xubnaha jaaliyadda Soomaalida ee caalamka ka hor shirka Hiigsiga Cusub ee Soomaaliya. [106] 14-kii Nofembar, dowladda Mareykanka ayaa sidoo kale ka digtay in ay jari doonto kaalmada dhaqaale ee ay siiso Soomaaliya, haddii madaxda sare ee dowladda Federaalka Soomaaliya ay xallin waayaan khilaafkooda. [107]

15kii Noofambar, isku daygii labaad ee lagu doonayay in codka kalsoonida baarlamaanka lagu qabto ayaa mar kale fashilmay. In ka badan 100 xildhibaan ayaa qaaday heesta calanka, waxayna kor u qaadeen boorar ay ku taageerayaan Axmed, taasoo keentay in guddoomiyaha baarlamaanka federaalka Jawaari uu kalfadhiga hakiyo muddo aan la cayimin. [108]

16kii Nofembar, xildhibaanada taageersan Xasan ayaa guddoonka baarlamaanka federaalka ah ee Jawaari u gudbiyay warqad ay kaga dalbanayaan inuu isugu yeero golaha sharci dejinta si codka kalsoonida loo qaado. [109] Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka Ridwaan Xersi Maxamed iyo tiro ka mid ah golaha wasiirada iyo xildhibaano taageersan Axmed ayaa kulan ay maanta ku yeesheen caasimada waxa ay ka soo saareen bayaan afar qodob ka kooban oo ay ku difaacayaan madax banaanida golaha wasiirada iyagoo dalbanaya in la joojiyo faragelinta shisheeye ee lagu hayo howlahooda shaqo. [110] 17kii Nofembar 14-kii wasiiro ka tirsan 50-ka wasiir ee xukuumadda ayaa saxiixday codsi ka dhan ah Ra'iisul Wasaaraha inuu iscasilo si loo ilaaliyo danaha qaranka. Mas’uuliyiintan oo la rumeysan yahay inay taageersan yihiin Madaxweynaha, ayaa sidoo kale tilmaamay in iyaga laftooda ay xilalka ka qaadi doonaan haddii Ra’iisul Wasaaruhu uu ku diido 24 saac gudahood. [111] 18kii Nofembar, Axmed waxa uu isugu yeeray shirkii ugu horeeyay ee Golaha Wasiirada muddo dhowr todobaad ah, ka dib Ra’iisul Wasaare ku xigeenka Ridwaan Xersi Maxamed ayaa ku dhawaaqay in wasiirkii aan la shaqeyn karin dowladda uu xor u yahay inuu is casilo, isla markaana uu u banneeyo bedelkiisa. [112]

24kii Noofambar, isku daygii saddexaad ee lagu doonayay in codka kalsoonida baarlamaanka la qabto ayaa ku dhamaaday fowdo. Xildhibaanada taageersan Axmed ayaa jebiyay diiwaanka xaadirinta iyo sidoo kale nuquladooda mooshinka. Sidoo kale waxa ay islamarkiiba qeylo dhaan bilaabeen markii uu gudaha hoolka soo galay gudoomiyaha baarlamaanka Faderaalka Jawaari, taasi oo keentay in hogaanka sharci dajinta uu kalfadhiga hakiyo muddo aan la cayimin. [113] Jawaari ayaa intaas kadib soo saaray qoraal uu dib u dhigay dhammaan kulammada baarlamaanka inta laga helayo go’aan waara oo wax ku ool ah oo laga gaaro khilaafka taagan. [114]

24kii Nofembar, Axmed waxa uu soo saaray qoraal muujinaya in uu sameeyay isku shaandhayn uu ku sameeyay Golaha Wasiirada si uu u wanaajiyo waxqabadka Golaha Wasiirada, isla markaana loo xaliyo khilaafaadyada dhexdooda ah. Sidoo kale waxa uu tilmaamay in awaamiirtaasi ay waafaqsan tahay qodobka 100-aad (a) iyo (b) ee Dastuurka KMG ah, isla markaana Xafiiska Wareegtada Madaxweynaha ee isku deyaya in lagu baabi’iyo isku shaandheynta uu khilaafsan yahay qodobbadaas Dastuuriga ah. Sidoo kale, Axmed ayaa sheegay in mooshinka kalsoonida lagala noqday ay sabab u tahay ka xumaaday in mid kamid ah Golaha Wasiirada lagu wareejiyo Wasaarad kale. Sidoo kale waxa uu soo jeediyay in mooshinkan ay u arkaan inta badan xildhibaanada iyo shacabka in uu yahay mid ku dhisan wax isdaba marin, isla markaana isku daygii lagu doonayay in la horkeeno uu baal maray nidaamka iyo habraaca baarlamaanka, ugu dambeyntiina uu caqabad ku noqday fulinta ujeedooyinka loo dejiyay. Hiigsiga 2016. Axmed ayaa sidoo kale ku bogaadiyay Xildhibaanada Mooshinka ka dhanka ah, waxa uuna bogaadiyay hogaanka Golaha Shacabka sida ay u garteen in mooshinka uu caqabad ku yahay howlaha sharci dejinta, taa badalkeedana uu ku baaqayo in dib u heshiisiin lagu dhameeyo khilaafka taagan. [115]

4-tii December, wafdi ka socday Jaamacadda Carabta oo uu hoggaaminayay Ra’iisul Wasaare ku xigeenka ahna Wasiirka Arrimaha Dibadda Kuwait Sabah Al-Khalid Al-Sabah ayaa kulan kula qaatay magaalada Muqdisho madaxda dowladda Federaalka, iyagoo ka wada hadlay arrimaha Mooshinka Baarlamaanka iyo Jaamacadda Carabta. [116] 6dii Disembar, Baarlamaanka Federaalka ayaa markale isugu yimid kulanka si codka kalsoonida loo qaado. 153 mudane oo ka mid ah mudanayaasha baarlamaanka ayaa u codeeyay mooshinka, 80 mudane way diideen, 2 mudane way ka aamuseen, sidaas ayayna ku dhammaatay muddadii uu xilka ra’iisul wasaaraha Soomaaliya u hayay Axmed. [117]

17-kii December 2014, Xasan ayaa Ra’iisul Wasaare u magacaabay Ra’iisul Wasaarihii hore Cumar Cabdirashiid Cali Sharma’arke . [118]

Xeerarka af-soomaaliga

Bishii Janaayo 2015, munaasabad lagu xusayay 42-guuradii kasoo wareegtay markii si rasmi ah loo qaatay farta Soomaaliga ee Laatiinka, ayuu Xasan ka sheegay in afka Soomaaliga loo adeegsan doono dhammaan dukumeentiyada dowladda ee xarumaha dowlad goboleedyada Soomaaliya. Madaxweynuhu waxa uu tilmaamay in afafka qalaad loo danaynayo xidhiidhka ay la leeyihiin wakiilada ajaanibka ah. Sidoo kale, wuxuu xusay in Af-Soomaaligu uu qayb ka yahay qaybta afafka xudduudaha ee UNESCO, wuxuuna caddeeyay in aysan jirin waddan gaaray horumar la taaban karo, iyadoo aan marka hore la xaqiijinin mudnaanta afkooda hooyo. Intaa waxaa dheer, Xasan wuxuu ku dhawaaqay dhowr hindise oo xiriir la leh oo la qorsheynayo in la hirgeliyo, oo ay ku jiraan manhaj cusub oo waxbarasho oo Af-Soomaaligu yahay luqadda koowaad ee wax lagu barto, dib-u-dayactirka taallooyinkii geesiyaashii dhintay, dib-u-dayactir lagu sameeyay Madxafka Qaranka, iyo dhameystirka Afka Soomaaliga. Akadeemiyada oo ay la socdaan dawladaha Jabuuti iyo Itoobiya. [119]

Golaha Adeegga Garsoorka

Bishii Maarso 2015, Xasan wuxuu soo saaray wareegto madaxweyne oo lagu kala dirayo guddiga adeegga garsoorka ee hore. [120] Amarka ma khuseyn Xeer Ilaaliyaha Guud ee Qaranka iyo Garsooraha Sare ee Maxkamadda Sare. Sidoo kale, Warqadda kala dirista ee ka soo baxday Xafiiska Madaxweynaha ayaa lagu sheegay in guddigan uu yahay mid aan waafaqsaneyn Dastuurka KMG ah iyo sharciga adeegga Garsoorka. Waxay ku talisay taa beddelkeeda in dib u habeyn lagu sameeyo guddiga adeegga garsoorka si waafaqsan qodobka 109 ee dastuurka qaranka. [121]

Golaha Naafada Soomaaliyeed

Bishii Maarso 2015, Xasan wuxuu kulan la qaatay wakiillada Golaha Naafada Soomaaliyeed (SDPC) ee Muqdisho. Mas’uuliyiinta ayaa taabtay siyaabaha ay dowladdu u caawin karto shaqsiyaadka kala duwan iyo arrimo kale duwan. Xasan waxa uu wacad ku maray inuu aas aasayo hay’ad dawladeed oo u qaabilsan dadka naafada ah, taasoo xiriir la yeelan doonta xafiisyada kale ee gobolka, isla markaana soo ururin doonta xogta dadka hoose. Sidoo kale, waxa uu tilmaamay in dowladdu ay qabanqaabin doonto shirweyne heer qaran ah oo loogu talagalay dadka kala duwan. Wakiilka SDPC Cali Cabdullaahi Salaad ayaa isna dhankiisa ku bogaadiyay Xasan sida uu ugu heellan yahay howlaha naafada. [122]

Kooxda gaarka ah ee qaabilsan xawaaladaha

Bishii Abriil 2015, Xasan iyo Ra'iisul Wasaare Sharma'arke oo kaashanaya Golaha Wasiirrada Federaalka ayaa si rasmi ah u daah-furay Guddiga Gaarka ah ee Xawaaladaha (STFR). Hindisaha wakaalado badan ayaa loo igmaday fududeynta siyaasadda cusub ee dowladda Federaalka Soomaaliya ee ku saabsan xawaaladaha. Mudnaanteeda ugu weyni waxa ay xuddun u tahay dejinta istaraatiijiyad dhammaystiran iyo qorshe fulineed oo wada tashi ah oo rasmi ah oo qaybta maaliyadda maxalliga ah. Intaa waxaa dheer, STFR waxay u xilsaaran tahay inay gacan ka geysato kobcinta jawi ganacsi iyo kaabayaal maaliyadeed oo ku habboon kobaca. Waxa kale oo awood loo siiyey in ay isku duwdo oo ay dedejiso ansixinta agabka maamulka maaliyadda iyo shuruucda la xidhiidha hufnaanta, sida sharciyada ka hortagga lacagta la dhaqay (AML) iyo Counter Financing of Terrorism (CFT). Iyadoo la raacayo talooyinka Guddiga Waxqabadka Maaliyadda (FATF), STFR ayaa isna loo qorsheeyay inuu kormeero ololaha dowladda federaalka Soomaaliya ee lagu ansixinayo heshiisyada caalamiga ah ee kala duwan. Xubnaha guddigan ayaa lagu wadaa in dhawaan lagu dhawaaqo, waxaana laga soo xuli doonaa hay’adaha dowladda, xawaaladaha, bangiyada iyo daneeyayaasha kale ee muhiimka ah. [123]

Todobaadka Geedaha Qaranka

Bishii Abriil 2015, Xasan ayaa si rasmi ah u daah-furay toddobaadka geedaha qaranka, kaddib munaasabad ka dhacday Muqdisho. Waxa uu halkaasi ku beeray geed ku yaala isgoyska Daljirka-Daahsoon oo astaan u ah muhiimada ay dhirta u leedahay deegaanka. Xasan ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday in maamulkiisa loo qorsheeyay in uu bilaabo mashruuc lagu ilaalinayo deegaanka oo qeyb ka ah hannaanka ballaaran ee dib u dhiska dalka, wuxuuna xusay udub dhexaadka dhirta ee bulshada aadanaha iyo duurjoogta. Intaa waxaa dheer, wuxuu ku dhiirigeliyay muwaadiniinta inay ka faa'iidaystaan munaasabadda si ay u beeraan geedo badan intii suurtagal ah. [124]

Siyaasadda Dibadda

Heshiiskii Cotonou

Bishii Juun 2013, ka qaybgalayaashii shirka heer wasiir ee Midowga Yurub iyo in ka badan 70 dawladood oo ku yaal Afrika, Kariibiyaanka iyo Kooxda Baasifigga (ACP) ayaa oggolaaday codsigii dawladda Soomaaliya ee ahaa inay ku biirto heshiiska Cotonou . Soomaaliya ayaa isla markiiba la siiyay maqaamka goobjooge, iyadoo xubin buuxda loo qoondeeyay 2014ka. Heshiiska Cotonou wuxuu kor u qaadaa horumar waara iyo dhimista iyo ciribtirka faqriga ee wadamada xubnaha ka ah ACP. Waxa kale oo ay higsaneysaa in ay ku biirto wadamada ACP ee dhaqaalaha adduunka iyada oo loo marayo ka qaybqaadashada xooggan ee diyaarinta istaraatiijiyadaha horumarinta qaranka, iyo in la hormariyo caddaaladda dembiyada iyo la dagaalanka isla xisaabtan la'aanta iyada oo loo marayo Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada. Madaxweyne Maxamuud ayaa soo dhoweeyay go’aankan, wuxuuna caddeeyay in heshiiskan uu fududeyn doono hannaanka dib u dhiska dalka ee socda, maadaama Soomaaliya ay xaq u yeelan doonto inay hesho mashaariicda horumarineed ee Midowga Yurub. Sida laga soo xigtay Joe Costello, wasiiru dowlaha ganacsiga iyo horumarinta Ireland, ansixinta "waxa ay bog cusub u furaysaa xiriirka ka dhexeeya Midowga Yurub iyo Soomaaliya, waxayna ka dhigan tahay calaamad muuqata oo muujinaysa in Soomaaliya ay dib u heshay maqaamkeedii ahaa xubinta rasmiga ah ee beesha caalamka. bulshada." [125] [126]

Heshiiska Cusub ee Dib-u-dhiska iyo Horumarinta\

Bishii Nofembar 2014, Xasan oo uu weheliyo ku-xigeenka Xoghayaha Qaramada Midoobay ee Arrimaha Siyaasadda, Jeffrey D. Feltman ayaa si wadajir ah u guddoominayey shir caalami ah oo ka dhacay Copenhagen oo ku saabsan heshiiska Hiigsiga Cusub ee Dib-u-dhiska iyo Horumarinta. Sidoo kale waxaa shirkan ka qeyb galay wakiilo ka kala socday dowlad goboleedyada Soomaaliya, Puntland, Jubbaland, Galmudug iyo Koonfur Galbeed, waxaana sidoo kale goobjoog ka ahaa wafuud ka kala socotay 140 dal. Xasan waxa uu intaas ku daray in Heshiiska Hiigsiga Cusub uu yahay hindise ay Soomaalidu hormuud ka tahay, kaas oo ay Dowladda Federaalka Soomaaliya ku horumarisay qaab-dhismeedka sharciga, billowday dib u habeynta dowlad goboleedyada iyo siyaasadda, dib u habeynta hay’adaha muhiimka ah, iyo aasaaska u qoondeynta kaalmada horumarineed ee caalamiga ah ee ku wajahan dowladda dhexe. meelaha mudnaanta leh ee maamulka. Sidoo kale, Wasiirka Arrimaha Dibadda Masar Sameh Shoukry ayaa xaqiijiyay in maamulkiisa uu garab taagan yahay dhinacyada bulshada iyo amniga Soomaaliya, isagoo xusay dadaallada kala duwan ee dhexdhexaadinta siyaasadeed ee dowladda Masar. [127]

Heshiiska Xuquuqda Carruurta

Bishii Janaayo 2015, Xasan ayaa saxiixay heshiiska Qaramada Midoobay ee xuquuqda carruurta isagoo matalaya Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, ka dib munaasabad ka dhacday Muqdisho. Waa heshiiska caalamiga ah ee xuquuqul insaanka ee ugu ballaaran ee la ansixiyo, iyadoo dhammaan labada dal ay dhinac ka yihiin. Munaasabadda lagu saxiixay heshiiskan oo lagu qabtay dugsiga Xamar Jab Jab ee caasimadda ayaa waxaa ka soo qeyb galay mas’uuliyiin kala duwan oo dalka gudihiisa iyo dibadiisaba ka socday, sida wasiirka ku meel gaarka ah ee wasaaradda warfaafinta Mustaf Sheekh Cali Dhuxulow, wasiirka ku-meel-gaarka ah ee haweenka iyo xuquuqul insaanka Khadiijo Maxamed Diiriye, wasiirka ku-meel-gaarka ah ee beeraha Cabdi. Maxamed Baafo, Wasiirka ku-meel-gaarka ah ee Cadaaladda Faarax Sheekh Cabdulqaadir, Xildhibaano kala duwan oo heer federaal ah, Ergeyga Gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya Nicholas Kay, iyo Wakiilka UNICEF ee Soomaaliya Steven Lauwerier. Baarlamaanka Federaalka ayaa horay u ansixiyay heshiiska bishii December 2014-kii. Kadib saxiixii xigay ee Xasan, Dowladda Federaalka waxaa hadda loo qorsheeyay in ay dejiso oo ay qaadato nidaam iyo siyaasad saaxiibtinimo ubadka, fuliso tillaabooyinka ku wajahan korriinka carruurta, badbaadada, ilaalinta iyo ka qaybgalka, iyo in ay soo saarto warbixinno xilliyo ah oo ku saabsan horumarka ay ka samaysay dhankaas. Guddiga Xuquuqda Carruurta . [128]

Maamuus

Bishii Abriil 2013, Xasan waxaa loo magacaabay Time 100, TIME, liiska sannadlaha ah ee 100ka qof ee ugu saameynta badan adduunka. Dadaalkiisa ku aaddan horumarinta dib-u-heshiisiinta qaranka, tallaabooyinka la-dagaallanka musuqmaasuqa, dib-u-habaynta dhaqan-dhaqaale iyo amniga ee Soomaaliya ayaa lagu sheegay sababaha loo soo xulay. [129]

Tixraacyo

  1. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  2. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  3. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  4. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  5. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  6. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  7. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  8. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  9. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  10. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  11. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  12. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  13. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 Xigasho ebar ah (caawin) 
  15. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  16. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  17. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  18. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  19. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  20. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  21. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  22. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  23. ↑ 23.0 23.1 Xigasho ebar ah (caawin) 
  24. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  25. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  26. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  27. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  28. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  29. ↑ 29.0 29.1 Xigasho ebar ah (caawin) 
  30. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  31. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  32. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  33. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  34. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  35. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  36. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  37. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  38. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  39. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  40. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  41. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  42. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  43. ↑ 43.0 43.1 Xigasho ebar ah (caawin) 
  44. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  45. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  46. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  47. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  48. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  49. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  50. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  51. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  52. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  53. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  54. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  55. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  56. ↑ 56.0 56.1 56.2 Xigasho ebar ah (caawin) 
  57. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  58. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  59. ↑ 59.0 59.1 Xigasho ebar ah (caawin) 
  60. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  61. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  62. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  63. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  64. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  65. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  66. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  67. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  68. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  69. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  70. ↑ 70.0 70.1 Xigasho ebar ah (caawin) 
  71. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  72. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  73. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  74. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  75. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  76. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  77. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  78. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  79. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  80. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  81. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  82. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  83. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  84. ↑ 84.0 84.1 Xigasho ebar ah (caawin) 
  85. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  86. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  87. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  88. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  89. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  90. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  91. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  92. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  93. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  94. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  95. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  96. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  97. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  98. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  99. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  100. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  101. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  102. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  103. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  104. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  105. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  106. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  107. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  108. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  109. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  110. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  111. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  112. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  113. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  114. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  115. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  116. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  117. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  118. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  119. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  120. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  121. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  122. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  123. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  124. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  125. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  126. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  127. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  128. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
  129. ↑ Xigasho ebar ah (caawin) 
Hoggaanka Dalka
xilka kaga horeeyey
Sheekh Shariif Axmed
TFG 		Xasan Sheekh Maxamuud
2012–2017 Dawladdii Qabyada 		Xilka  kala wareegay
Maxamed Cabdulaahi Maxamed
Jamhuuriyadda Soomaaliya
Waxaa laga keenay "https://so.wikipedia.org/w/index.php?title=Xasan_Sheekh_Maxamuud&oldid=244340"