Jump to content

Saruur

Ku dar linkiyada
Ka Wikipedia
Saruur
Meelaha ay ku badan yihiin
 Soomaaliya
Luqada

Af-Soomaali

Diinta

Sunni Islam, Suufi

Dadka ay dhalyo wadagaan

Cayr iyo beelo kale Habargidir

Saruur (Af Ingiriis : Sarur) waa beel ka mid ah qabiilka Habargidir ee ka farcanta Beelweynta Hawiye ee dadka Soomaalida, kuwaasi oo deegaan ku ah wadanka Soomaaliya.[1] ethopia iyo kenya

Hordhac

Beesha Saruur waxay ka tirsan tahay beelweynta Habargidir, ee laga helo deegaano badan oo ka tirsan Geeska Afrika.[2] Intaas waxaa dheer, beesha SARUUR MADARKICIS waxay si rasmi ah u degaan caasimada somaliya ama gobolka banaadir , gobolada jubooyinka ,gobolada shabeele, Gobolada Dhexe ee wadanka Soomaaliya.iyo dalka ethopia sida gobolka shilaabo gobolkaan shilaabo waa meeshii markii lagu jebiyey dagaalkii ay lassfteen ajuuraan kasoo hayaameen illaa bari iyo xaradheere , sidoo kale waxay degaan ,gobolka doollo, iyo shabeele iyo dalka jabuti

Shaxda Beesha saruur

SARUUR waa naanays ama koofaar

lkn magaciisu waa ( IBRAAHIM )

saruur waa laba beel

1 , BEESHA WACDAAN . ahna curadka iyo ugaasyada waana 2 jufo

2, BEESHA NABADWAA ahna yaraanka allah barakeyey waana 15 jufo

NABADWAA ( WAAQ ) buu dhalay

waaqna ( KUBEENSHE waaq iyo XUSEEN waaq) buu dhalay

KUBEENSHE ( WEHELIYE) buu dhalay

weheliye( CALI ) buu dhalay

Cali weheliye ( MAXAMED ALI , FAARAX CALI ) buu dhalay waana 8 jufo

AFARTA MAXAMED ALI (4)


1, XUURSHE MAXAMED

2, AADAN MAXAMED

3, MAXAMUUD MAXAMED

4 , ODAWAA MAXAMED AMA ILMA SARUUR

WAXAY LADHAQMAAN XAWAADLE

waana 5 jufo

1, cumar saruur

2 , Daauud saruur

3 , amnade saruur

4 , Dhaqane saruur

5 , maxamed saruur

AFARTA FAARAX CALI ( 4 )

1, AFRAX FAARAX. ree ildab

2 , KULMIYE FAARAX ree. abtidoon raage

3 , CILMI FAARAX, ree afrax warsame

4, CALI FAARAX

CALI FAARAX WAA 3 JUFO

1 , GADIID CALI

2 , ROOBLE CALI ahna dhiblaawe rooble iyo kulmiye rooble

3, JIMCAALE CALI

JIMCAALE CALI WAA 3 JUFO

1 , MATAAN JIMCAALE

2 , DHUXULOOW JIMCAALE

3, AXMED JIMCAALE

AXMED JIMCAALE WAA 6 JUFO

1 , SABRIYE AXMED

2 , SIYAAD AXMED

3 , ROOBLE AXMED

4 , CULUSOOW AXMED

5, MAALIN AXMED

6 , XALANE AXMED

XALANE AXMED ( CADAAWE ) BUU DHALAY

REER CADAAWE WAA 3 JUFO

1, CALI NUUR CADAAWE

2, MACALIN FAARAX CADAAWE

3, XASAN CADAAWE


hadana waa XUSEEN WAAQ

XUSEEN ( XASAN ) buu dhalay

XASAN( DUUDYAR) BUU DHALAY

DUUDYAR ( BULSUGE ) BUU DHALAY

BULSUGE ( BIRKAALE ) BUU DHALAY

BIRKAANLE ( IBRAAHIM IYO MAXAMUUD) BUU DHALAY OO LABA JUFO

HAATANA MAXAMUUD

MAXAMUUD ( ROOBLE ) buu dhalay

ROOBLE ( WEHELIYE IYO MAXAMED) BUU DHALAY OO WAA LABA JUFO OO JILIBYO BADAN LEH

HAATANA WAA IBRAAHIM

IBRAAHIM ( CUMAR ) BUU DHALAY

CUMAR ( 5 ) BUU DHALAY UNA KALA BAXA

1 , JIMCAALE CUMAE WAA LABA JUFOO GADIID IYO GOOSAAR WEEYE

2, SAMATAR CUMAR

3, SHARMA,ARKE CUMAR

4, XALANE CUMAR

5 , ODAYSUGE CUMAR OO WAA LABO JUFO

GAAB IYO SABRIYE WEEYE

SABRIYE ODAYSUGE 6 JUFO WEEYE

1 , DHEGATAAG SABRIYE

2 , CALI MADOOW SABRIYE

3 , SHUURYE SABRIYE

4, CAAFI. SABRIYE

5, MAXAMUUD SABRIYE

6 , KUUL SABRIYE

SI KOOBAN .... SARUUR WAA( 17 JUFO )

2 ~ WAA WACDAAN


7 ~WAA BIRKAANLE

[ 5 CUMAR IBRAAHIM AH 2 ROOBLE MAXAMUUD AH ]


8~ WAA CALI WEHELIYE

< 4 MAXAMED CALI IYO 4 FAARAXCALI

GABAGABADII WAXAAN QALDAY IGA SAX

WAXAAN KA TAGAY KU DAR

MAHADSANID


  • Hawiye
    • Haba Gidir (Haber Gedir)
      • Sifaadle
      • Sacad
      • Saleebaan
      • Cayr
      • Saruur

Hawiye

Hawiye (Af Carabi : ar‎) waa beel ka mida qabiilada Soomaalida, kuwaasi oo ku dhaqan deegaano ka tirsan wadanka Soomaaliya, Itoobiya, iyo Kiinya. Sida lagu xusay taariikhda, beesha Hawiye waxay walaalo yihiin Beesha Dir iyagoo ku wada abtirsada odayga Irir Samaale. Hawiye ayaa kow[3][4] ama laba[5][6] kaga jira badnaanta tirada qabiilooyinka soomaalida, waxay degaan caasimada Muqdisho[7].

boqorkii ugu horeeye ee qoomiyada soomaali yeelato wuxuu ahaa ( samaale hiil abroone waxaa caasimad u ahaa magaalada lagu magacaabo , jabra , ama jabarta, boqortooyadaas magaceedu wuxuu ahaa , afaat, lkn waxaa hoos imaan jirey 7 imaaro ama magaalo goboleed waaweyn . Sida zaylac iyo harar. Lkn boqor, samaale waxaa diley xabasha oo uu xidid la ahaa , ifatna ka qabsaday. Kadib zaylac iyo adari buu caasimad kadhigtay waxaana boqortokyadii la wareegey hawiye irir kadib markii ay ilma samaale kala qaybsadeen. Xawaadle maxamed oo mayle samaale ah wuxuu qaatay , bandiirada dagaalka, gardheere samaale oo ku hooyo ah irir wuu qaatay garnaqa iyo cadaalada , waatey ubaxdey , gardheeroow garta gooy. Halka . Xariire samaale oo daarood ahna lasiiyey maalka iyo beekhaamintiisa lkn waxaa dhacay inuu ciidan tigreya ku dhistay maadaama ay abtiyaashiisa ahaayeen kulana diriray ilma samaalihii ladhashay saluug uu qabay dartiis. Waxaase kudhacay isaga iyo ciidankisii inla jebiyo isna dhaawac ku baxsado oo kugalo ereteriya iyo yemen kadib markii amaan lasiiyeyna dib ugu soo laabto zeylac lkn uu inkiray inuu ina samaale yahay ilaa maanta,

HAWIYE oo boqorkii 2aad ee samaale yeeshaa ah nasiib darro isna waxaa diley xabashi waxaana u aaray karanle oo curad ahaa kadibna la boqray hawiye wuxuu ku aasanyahay , baali

KARANLE oo ahaa boqorkii 3 aad samaale yeesho wuxu hayey ilaa qarnigii 16 aad wuxuuna ku dhamaaday dhimashadii shahiidnimo ee imaam axmed gureey. 1543 taariikhda miladiga

Waa , axmed ibrahim maxamed cali maahige ooye baalloow seexaawle karanle hawiye

LIDA ILMA HAWIYE IYO LABADA BOHOOD

1, BAH ARABEERO , kasoo jeeda NUUBA. dhashayna

1, karanle 2, xaskul 3, raarane 4, xaliimo

2, BAH GIREEY oromo ah . Dhashayna

1, jambeele . Ajuuraan

2, gugundhabe

3, gorgaate ( muntasir)

waxaa jirey in bahdaan kasoo guurtay woqooyi iyo galbeed iyagoo soo degey bari iyo hada dhulkaan loo yaqaan buntland misana kasii guuray markey anficiwaysey ilaa gobolada dhexe koonfurta soke iyo tanshishe iyo ilaa kenya iyo tanzaniya.

AASAASKII BOQORTOOYADII 4 AAD

ajuuraan . gugundhabe iyo gorgaate waxay isku afgarteen iney samaystaan boqortooyo

SHURUUDII HESHIISKA

1, IN LA TOOKEYSTO BOQORKA HADUU DHINTO SIDA LAYSUGU XIGO

2, IN NINKA CALANKA SIDA INTA KALE CUDUDIISA AHAATO

3, IYO INAAN LAYS DULMIN.

WAXAA LA ASAASAY BOQORTOOYADII AJUURAAN QARNIGII 13 AAD WAXAYNA DUNTAY QARNIGII 17 AAD

sababta ay uduntay waxay ahed inlays dulmiyey in ajuuraan boqorka inla tookeyto diidey iyo inlala dagaalay

Jabkii boqortooyadii ajuuraan

waxaa la dagaalay dhammaan dadkii oo dhan ilaa uu garawsadey . Gaar ahaan dagaalkii dambeeyey ee ku caanbaxay , CAWOOY CIIDAN LAGUU WAA ,

kadib wuu tanaasuley dalka waa baxay oo wuxuu dagay magaalada jaziirada ,suqadra ee bari ku dhow. Isagoo ku wareejiyey saruur madarkicis boqornimadii.

BOQORTOOYADII 5 AAD IYO SARUUR

boqorkii ajuuraan cida kaliya ee maslatulmuslimiin kagashay ladaagaalankiisii saruur buu ahaa .taasina waxay ku bixisay inuu boqotooyada ku wareejiyo. Isagoo diidan oo oranhaya . Dadkii iga curadsana waxay isku dilayaan doonimayee iga meeri boqoroow. Isna kuleeyahay kumuhatoo kaama meerto ama lagu mushikadeey.

waxyaabihii laga yiri xukunkii saruur kadib iyadoo lamaagayo waxaa kamida .maahmaah caan ah balse taariikhiya.

,dumaal ajuuraan damaqeed

saruur xildoonaya duni laguma arag,. .


BOQOTOODII SARUUR MADARKICIS 17 aad 1/1/1600 miilaadiga waxay wareejiyeen /2/4/1600 miilaadiga

waxay jirtey 3 bilood . Waxaa ku bilowday in sidii ajuuraan loola dirirey loola diriro ilaa ay kala wareegeen SIFAADLE MADARKICIS oo hayey 24 sano

BOQORTOOYADII IYO SULDAANNIMADII SIFAADLE 6 AAD

BISHII 4AAD QARNIGII 17AAD IYO SIFAADLE

Si rasmi ah ayey unoqdeen boqortooyo lkn waxay ubadaleen suldaan. Waxay hayeen 24 sano waxay wareejiyeen /2/4/1600 miilaadiga waxaana kusocdey dagaal keenay ilaa maantana jira iney kala sharanyihiin oo jufada daangaale katirsanyahay saleebaan jufada mariidna ka jiraan galbeed iyo abgaal gaar ahaan . Ceelcade mariid.

DIB USOO NOQOSHADII BOQORKII AJUURAAN

Si uu uxaliyo dagaalkaan dhammaanwaaye ee awalba uu ku habaaray inla mushkiladeeyo cidii ka qasabtay. Si uu uxaliyo.

Waxaa laysku afgartay in loo qoratuuro loogana haro ciduu nasiibku usoo boxo.

Waxaa heley abgaal gaar ahaan wasangeli

BOQORTOOYADII 7 AAD ILAA 1989 MIILAADIYAH

waxay la wareegeen 2/4/1600 miilaadiga

waxay ubadaleen HIRAAB IMAAMATE AL YACQUUBI

lkn waxaa barbarsocdey ajuuraan oo leh wali halmagaalo aan boqor kanahay.

Tii gelladi.

Tii silcis. Tii miyamaaldireed

iyo dhammaan qabaailka soomaaliyeed oo midwaliba boqor samaysatay ama garaad samaysatay ama suldaan ama ugaas iyo magacyo kale@



Sidoo kale fiiri

ABTIRKA SARUUR HOOYDII


ABTIRKA HOOYO

1 , CAASHO (RAAREEY )

2, GIDIR

3 , KARANLE

4 , HAWIYE

5 , IRIR

6 , SAMAALE

7 , HIIL

8 , ABROONE

ABTIRKA SARUUR AABIHII


1 ,IBRAAHIM.

2 , MADARKICIS

. 3 , HIRAAB.

4 , MADABLE.

5 , ABKAAL.

6, BARDAALE.

7 , SACMAAL.

8 , SARIIRE.

9 , BARAXOOW.

10 , RAAGE.

11, DAAME.

12, GORGAATE( MUNTASIR )

13 , HAWIYE.

14 , IRIR.

15 , SAMAALE.

16 , HIIL.

17 , ABROONE

Tixraac

  1. ↑ . Adonis & Abbey. p. 10 https://books.google.co.uk/books?id=CXUwAQAAIAAJ.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  2. ↑ Chapin Metz, ed., Helen. The Federal Research Division of the Library of Congress http://countrystudies.us/somalia/66.htm. Soo qaatay 18 June 2016.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  3. ↑ http://www.lib.utexas.edu/maps/africa/somalia_ethnic_grps_2002.jpg
  4. ↑ "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2016-08-18. Soo qaatay 2016-10-29.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)
  5. ↑ "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2005-11-12. Soo qaatay 2016-10-29.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)
  6. ↑ http://www.asylumlaw.org/docs/somalia/ind01b_somalia_ca.pdf
  7. ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/6483427.stm
Wikimedia Commons waxee heysaa war la xiriiro:
Waxaa laga keenay "https://so.wikipedia.org/w/index.php?title=Saruur&oldid=262885"