Jump to content

Xisbiga Midnimo Qaran

Ku dar linkiyada
Ka Wikipedia
Xisbiga Midnimo Qaran
National unity party (NUP)
حزب الوحدة الوطنية
Partito dell'unità nazionale
GudoomiyeCabdirizak WaaberI

Leader2_name = inj. Mohamed Abdullahi

Leader 3_name =xildhiban Ibrahin
Salad Hassan Ali
Xog.Arr. Gudaha & BulshadaMaleh
Xog. Dhal. &Nawaal
Xog.Arr. xiriirkaHamza mohamud
Xog.Arr. Qoyska & HaweenkaMaleh
Xog. MaaliyaddaMaleh
Xog. Tababarada & QorsheyntaMaleh
La Aasaasay26 Febraayo 2014
Ku biirayXisbi Siyaasadeed Madaxbannaan
XaruntaMuqdisho
Qaybaha dhalinyeradadhalinyarada
Xobnaha  (2014)malaha
Mabda'aXisbi ujanjeera dhanka siyaasadda furfuran
Garabka siyaasaddaMidig dhexe
UdhashaySoomaaliya
Heer caalamimalaha
Baarlamaanka afrikaMalaha
MidabadaCagaar , Cadaan iyo cirdhow
Aqalka hooseMalahan
Aqalka sare
0 / 275
Aqalka hoose
0 / 100
Laamaha XisbigaKenya, Masar, Koonfur Afrika, Uganda, Sudan, Sweden, Norway
Website
Barta internetka
Soomaaliya
Qodobadaan waa kuwa ka mid ah Tixda:
Siyaasadda iyo Xukunka
Soomaaliya

Portal icon Siyaasadda portal

Xisbiga Midnimo Qaran ama XMQ waa xisbi siyaasadeed wadani ah, loogu talagalay inuu isbedel dhab ahna ku sameyo dhaqan siyaasadeedka ka jira dalka. Xisbigu ma aha mid shaqsi furtay, leedahay koox gaar ah, looguna tala-galay in lagu gaaro dana gaaban. Waxaa xubinimadiisa ufurantahay qof kasta oo ku qanca ujeedooyinkiisa iyo aragtidiisa, soona buuxiya shuruudaha kale ee xubinimada. Laamaha Xisbiga waxaa laga furidoonaa dalka gudihiisa iyo dibadiisa.

Taariikh

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Xisbiga midnimado qaran, waxa xisbi loo aas-aasay kadib markii la arkay wax qabad la'aanta dawladda Soomaaliya iyadoo ku mashquushay arrimaha maamul goboleedyo awalba iyada ka horreeyey kuwaasoo ay wadeen dawlado dana ka leh arrimaha soomaaliya, xisbigu marka waxay ula muuaqatay in uu wax ka qaban karo isla markaana saamayn uu ku yeelan karo arrimaha federaaleynta.

Astaanta Xisbiga

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Astaanta Xisbigu waxey ka koobantahay labada xaraf ee magaca Xisbiga "Midnimo Qaran" ( MQ) oo isku dhex qoran, ayada oo xarafka "M" dibada ku qoranyahay, gudahana xarafka " Q". Gudaha xarafka "Q" waxaa la geliyay calanka Somaaliya qaab.

Calanka Xisbiga

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Calanka Xisbigu wuxuu ka koobanyahay sedex midab oo kala ah cagaar, bulug iyo cadaan. Seddexdaas midab waxey utaaganyihiin halkudhiyada Xisbiga oo ah: Midnimo (Calanka Somaaliya), Nabad (cadaanka).

Mabaadi'da Guud

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

1. Xisbigu wuxuu si aan laab-laab laheen ugu dheganyahay mabaadi'da lagu dhisay Dastuurka Jamhuuriyadda Federaalka Somaaliya oo ka dhigtay Islaamka marjac kama danbeys ah ee qawaaniinta dalka, wuxuu u doodayaa in si dhexdhexaadnimo ah loo fasiro Islaamka, tilaabo-tilaabo loo hirgeliyo, lagana hortago kala qaybsaanta bulshada iyo seef-la-boodnimada.

2. Xisbigu wuxuu u taaganyahay soo celinta iyo dhawridda midnimada-qaranka, iyo isku duubnidda bulshada dagalka sokeeye burburiyay ayada oo la adeegsanaayo farsamooyinka Cadaaladda Xilliga kala-Guurka ah oo ka shiidaal-qaadaneysa dhaqanka dadka iyo diinta Islaamka.

3. Xisbigu wuxuu rumeysanyahay xornimada qofka iyo xuquuqda bulshada, xukunka dimoqraadiga ah iyo addegsiga mabaadi'da wada-tashiga ayada oo la adeegsanaayo doodaha furan iyo wada-tashiga bulshada.

4. Xisbigu wuxuu horseedayaa sareynta sharciga, hay'adeysnaanta, federaalaynta, kala qaybsanaanta awoodaha hay'adaha dawladda iyo madax-banaanida garsoorka.

5. Xisbigu wuxuu utaaganyahay dhawridda karaamada insaanka iyo xuquuqdiisa assasiga ah, iyo sinaanta dhamaan muwaadiniinta sharciga hortiisa iyo helitaanka adeegyada bulshada.

6. Xisbigu wuxuu ku baraarugsanyahay ahmiyadda ay leedahay humaraninta dhaqan-dhaqaale, taas oo muwaadin kasta la gaarsiinayo adeegyada bulshada iyo fursooyinka shaqo siinta ayada oo dhaxal-qarameedka iyo bai'ada si habsami ah loo dhawrayo.

7. Xisbigu wuxuu rumeysanyahay ahmiyadda ay leedahay in laga qaybgeliyo dumarka iyo dhallinyarada siyaasadda iyo in la dhiso mugooda si ay awood ugu yeeshaan iney si buuxda uga qeybgalaan hawgallada siyaasadeed, iyo falalka bulshada iyo dhaqaalaha.

8. Xisbigu wuxuu utaaganyahay hurumarinta mashruuca iskaa-shi goboleedka ee shucuubta iyo dawladaha Geeska Afrika ( regional integration) and adkeynta calaaqaadka saaxibtinimo ee shucuubta iyo dawladaha caalamka.

Ujeedooyinka

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

1. Xisbigu wuxuu mudnaanta koobaad siinayaa midnimada-qaranka ayada oo la adeegsanaayo horumarinta iyo udoodidda cadaaladda iyo sinaanta oo ku imaan karta in si buuxda loo dhaqangeliyo qawaaninta dalka, dhibaatooyinkii soo dhacayna lagu xalliyo farsamooyinka Cadaaladda Xilliga Kala-Guurka ah si waafaqsan dhaqanka shacabka Somaaliyeed.

2. Xisbigu wuxuu higsanayaa inuu noqdo xoogga siyaasadeed ee hogaamiya dib-u-dhiska and horumarinta hay'ado dawladeed casri ah ayadoo la adeegsanayo hanaanka dimoqraadiyada iyo nidaam ku dhisan mudnaan, kana hortegaaya qaraabo-kiil, qof-jeclaysi and kooxeysi.

3. Xisbigu wuxuu ololeeynayaa dhismaha hay'adaha amniga oo tayo sare leh laguna barbaariyay dhawridda xuquuqda insaanka, kawaas oo awood u leh xaqiijinta amniga dadweynaha iyo buuxinta baahidda nabadgelyada qaranka.

4. Xisbigu wuxuu udoodayaa aburista nidaam xisaabeed hufan ee hay'adaha dawladda iyo kuwa gaarka ah si looga hortago boobka hantida guud, maamul-xumada, musuqmaasuqa iyo canshuur la cararka.

5. Xisbigu wuxuu geesinimo gelinayaa hirgelinta nidaam dhaqaaleed ku dhisan kobcinta dhaqaalaha dadweynaha, abuuridda bay'ad soo jiidaneysa maalgashiga, la bixitaanka khayraadka dabiiciga ah iyo horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha.

6. Xisbigu wuxuu taageerayaa adeegsiga siyaasad firfircoon ee arimaha dibadda oo xaqiijineysa danaha qaranka oo lagu hormarinayo iskaashiga shucuubta Geeska Afrika, calaqaadka iskaashiga sokeeye ee Somaaliya kala dhexeeya dalalka Afrika, Carabta iyo Muslimiinta, iyi in lala yeesho xiriir miisaamaan ururada caalamiga ah iyo dawladaha aduunka si loo hurmariyo nabadda, amaanka iyo iskaashiga udhexeeya ummadaha.

7. Xisbigu wuxuu horumarinayaa arimaha dhalinyarada ayada oo la siinayo fursado waxbarasho, loo dhisaayo goobaha isbortiga iyo nasashada. Sidoo kale, dhalinyarada waxaa loo sameynayaa fursado shaqo-siin si ay unoqdaan kuwa ka qaybqaata hawlaha wax soo saarka iyo adeegga bulshada.

8. Xisbigu wuxuu horseedayaa fursado u abuuridda iyo dhiirigelinta hormarinta awoodaha dumarka ee dhinacyada siyaasadda, dhaqanka iyo dhaqaalaha si ay uhelaan qaybta ay xaqqa ay uleeyihiin ee siyaasadda, bulshada, iyo dhaqaalaha.

9. Xisbigu wuxuu geesinimo gelinayaa hawlaha samafallada ay ka shaqeeyaan hay'adaha aan dawliga aheyn iyo jamciyaadka sida ururada bulshada rayidka ah, madaxda dhaqanka, hay'adaha samafalka, awqaafta iyo Sakada. Waxaa kale uu Xisbigu taageerayaa hal-abuurka ururadaas, korna uqaadayaa xiriirka hay'adaha dawladda iyo kuwa aan dawliga aheyn si loo ciribtiro saboolnimada iyo tabaalaysnaanta.

10. Xisbigu wuxuu ka shaqeynayaa ciribtirka seef la-boodnimo kasta, xoog-adeegsiga iyo masuqmaasuqa loo isticmaalo in lagu gaaro ujeedooyin siyaasadeed. Si gaar ah Xisbigu wuxuu ciribtirayaa xagjirnimada magaca Islaamka, ayada oo la isticmaalayo istrateejiyad baahsan iyo hawlgallo isku-xiran oo leh iskaashi goboleed iyo mid caalami ah.

11. Xisbigu wuxuu horumarinayaa in la gaarsiiyo muwaadiniinta adeegyada asaasiga ah sida tacliinta, caafimaadka, dalyeelka qaybaha bulshada tabaaleysan iyo fulinta barnaamijyada dib-u-dejinta qaxuutiga iyo bara-kacayaasha .

12. Xisbigu wuxuu horumanayaa qurba-joogta Somaaliyeed, wuxuuna abuurayaa hay'ado ku haboon oo gaarsiin kara adeegyada ay u baahanyihiin. Dhanka kale, Xisbigu wuxuu boorinayaa iney ka qaybgalaan qurba-joogta Somaaliyeed arimaha siyaasadda, bulshada, dhaqaalaha iyo hurumarinta dhaqanka.

Qaab Dhismeedka

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Dhismaha guud ee Xisbigu wuxuu ka kooban yahay:

1. Guddiga Fulinta Qaranka (GFQ).

2. Golaha Dhexe Qaranka ( GDHQ)

3. Guddiga Qaranka ee Shuruucda iyo Anshaxa (GQSHA)

4. Kutlada Baaralamanka Qaranka (KBQ)

5. Guddigga Fulinta Dawladaha Federaalka (GFDF)

6. Kongreesyada Dawladaha Federaalka ah (KDF)

7. Guddiga Anshaxa Dawladaha Federaalka (GADF)

8. Kutlada Baarlamaanka Dawladaha Federaalka (KBDF)

9. Laamaha Qurba-joogta (LQ)

Liiska Xisbiyada Siyaasada

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Tan iyo wakhtigii dadka Soomaalidu qaateen xoriyada waxaa jiray xisbiyo siyaasadeed. Sanadkii 1969kii ayaa waxaa talada wadanka la wareegay Golaha Sare Kacaanka (SRC) kuwaasi oo dhowr nooc oo xisbiyo ah soo bandhigay; sida Xisbigii Kacaanka Hantiwadaaga. Si kastaba ha ahaatee, waxaa wadanka Soomaaliya ugu horeeyay Xisbiga SYL, kuwaasi oo ahaa xisbigii la dagaalamay gumaystihii wadanka.[1]

Markii Jaale Siyaad Barre la wareegay talada wadanka, waxaa meesha ka baxday dhamaan xisbiyadii bulshada ee madaxa banaanaa, wakhtigaasi oo wadanka Soomaaliya iskubedelay nidaamka shuuciyada[2] ee laga keenay wadanka Ruushka iyo Shiinaha. Ka dib, markii uu dhacay dagaalkii sokeeye ee wadanka sanadkii 1991kii ayaa waxaa meesha ka baxday dhamaanba nidaamkii dowladnimo ee wadanka Soomaaliya.[3] Si kastaba ha ahaatee, dadaalo badan oo dawlad dhisid ah ka dib waxaa Soomaaliya dib uga soo noolaaday nidaamka xisbiyada kuwaasi oo ilaa maanta daciif ah.[4]

Sidoo kale fiiri

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Maqaalo kale

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Tixraac

[wax ka badal | wax ka badal xogta]
  1. ↑ Metz, Helen C. (ed.), "Coup d'Etat", Library of Congress, soo qaatay October 21, 2009  Maqan ama ebar |title= (caawin).
  2. ↑ Peter John de la Fosse Wiles, The New Communist Third World: an essay in political economy, (Taylor & Francis: 1982), p. 279 ISBN 0-7099-2709-6.
  3. ↑ Central Intelligence Agency. "Nuqul Archive". Central Intelligence Agency. Waxaa laga kaydiyay the original 2016-07-01. Soo qaatay 2011-10-05.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)
  4. ↑ . 21 August 2012 http://allafrica.com/stories/201208220474.html. Soo qaatay 24 August 2012.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
Waxaa laga keenay "https://so.wikipedia.org/w/index.php?title=Xisbiga_Midnimo_Qaran&oldid=259673"