Imaam dahabi
Al-imaam Shamsu Diin Abuu Cabdullaahi Maxamad bin Axmad bin Cusmaan bin Qaymaaz Al-Dahabi, wuxuu noolaa 673H\1274-748H\1348, waana Imaam Muxadis, waliba taariikhyahan ah oo ku noolaa Dimishiq xiligii Dawladii Mamaaliikta
Taariikhdiisa
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Asal ahaan Imaam ka wuxuu ahaa Turkumaani. wuxuuna dhashay bishii Rabbical aakhar sanadkii 673H. Ibnu xajar wuxu sheegay inuu dhashay bishaan 3deedii. waxa ku dhashay Damishiq wuxuu ka dhashay qoys diineed.
Shuyuukhdiisa:
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Sheekhu waxa uu ka dhagaystay culima fara badan sida: Abil Macali al abraquuhi, Ibnu Daqiiq al ciid, Sharafu diin Addimyaadi, Ibnu Teymiyah, Xaafidul Mizzi, Albarzaali iyo qaar kaloo badan.
Imaamu waxa uu ahaa caalim ku takhasusay culuum badan haba ugu sii badnaado Cilmiga xadiiska sheekhul Qurra'a Jamaalu diin abii Isxaaq Ibraahim ibnu Daa'uud Alcasqalaaniyy.
Waxaa lagu tiriyaa Imaamu akhriyey Mu'arakhiinta (taariikhyahanada) Islaamka kuwa ugu waaweyn, sidoo kale imaamku wuxuu ahaa xaafid ka mida xufaada cilmiga xadiithka kuwooda ku xeel dheer cilmiga cilmigaas marka laga hadlayo رواية ودراية . la yaab maleh haduu noqdo mid amaantiisu ay gaartay dhamaan dadka musliminta waxa lagu amaanayana waa wanaaguu la yimid iyo cilmiguu uga tagay musliminta.
wuxuu si qoto dheer ubartay imaamku itqaaniyayna xadiithka wuxuu ahaa mid kala yaqaan xadiithka Cilada leh(Aljarx watacdiil). Sidoo kale yaqaanay Axwaasha xadiithk iyo warqaduu soo maray xadiithku ee dadkii ka sameeyay sideey wax u turjumayeen . Wuxuu kaloo imaamku kala sawiray qarsoon eelaga dhex heli karo xadiithka iyo taariikhdiisaba.
Wuxuu ururiyay imaamku, badan oo ka mida xadiithka faaido badana u leh umada musliminta ee ka danbeysa isaga maadaam uu ahaa Imaamku mid aqoon durugsan u yeeshay cilmul xadiithka. Casrigii waxa lagu tiriyaa inuu ahaa qofka ugu wax ka qorid badan marka laga hadlayo cilmul xadiithka wuxuu kaloo ururiyay taariikhda islaamka waxay ka qoreen culimadii markii hore ku sameyey dib u gaar ahaan kuwa muxadithiinta.(kuwa xadiiska ka hadla). Imaamka Wuxuu Allah ku manaystay Fahmad dheeri ah iyo maskax furan waxa baahi filan Siduu caan uga dhex noqday zamankii iyo kuwii ka dambeeyayba .
kadib markuu bartay cilmiga qiraa,aatka imaamku isagoo ku bartay cilmiga cilmiga yara wuxuu Alifay kitaab la odhan” التلويحات في علم القراءات ” iyo kitaab kaloo la معرفة القراء الكبار mashquulid uu ku mashquulaa Cilmul xadiithka, sababtoo ah ,siduu sheegay Ibnu Aljazariy
Imaamku wuxu waqtigiisa oo dhan siiyay u adeegida cilmul xadiith wuxuna ka qoray kana afilay kutub aad u badan
Mu'alafaadka imaamka waxa ka faa'i jiray dhaman muslimintii nooleyd wakhtigasii isagoo u soo dhoofi jreen dartiis si ay uga qaataan cilmiga ilaahay ku galadeystay ka dhagaysto kana akhristaan ,kana qaataan nusakh (copy).
Kutubadiisa
[wax ka badal | wax ka badal xogta]تاريخ الإسلام
سير أعلام النبلاء
طبقات الحفاظ
طبقات القراء
مختصر تهذيب الكمال
التجريد في أسماء الصحابة
الميزان في الضعفاء